ملیت : ایرانی - قرن : 14 منبع : گلزار مشاهیر

موسیقیدان، آهنگساز، نوازنده.
تولد: 4 فروردین 1312، سوادكوه مازندران.
درگذشت: 1371 تهران.
حبیب‏الله بدیعى، فرزند على‏محمد، تا چهار سالگى در سوادكوه مازندران مى‏زیست و سپس همراه خانواده به سارى آمد. دو سال اول ابتدایى را در سارى به دبستان رفت. سال سوم ابتدایى بود كه به تهران منتقل و در مدرسه‏ى پانزده بهمن تحصیلات خود را پى‏گیرى كرد. از سال 1326 نزد دكتر لطف‏الله مفخم پایان (به مدت سه سال) مشق ویولن نمود و ردیف‏هاى ابوالحسن صبا را فراگرفت. در سال 1329 در برنامه‏ى موسیقى ارتش براى نخستى بار ساز سلو نواخت. در سال 1330 رسما در اركستر ابراهیم منصورى مشغول كار شد. ابراهیم منصورى در آن سال مدیر موسیقى رادیو بود و از ایشان دعوت كرد در رادیو تكنوازى كند (برنامه‏اى به مدت یك ربع كه هر پانزده روز یك بار پخش مى‏شد). در جنب این فعالیت هنرى در فیلم «ولگرد» كه سال 1331 به روى پرده سینماهاى تهران درآمد، آواى حسین قواى و شمس را با ویولن همراهى كرد. به مدت یك سال هم هفته‏اى دو روز نزد ابوالحسن صبا كار كرد و نت‏هاى استاد را كه خارج از ردیف هاى به چاپ رسیده ایشان بود، زد.
سال 1333 یا 1334 بود كه اركستر كوچكى تشكیل داد كه خواننده‏ى آن بانو شمس بود. این اركستر تا آخر سال 1336 ادامه پیدا كرد و برنامه‏هاى آن شب‏هاى جمعه از رادیو پخش مى‏شد. از سال 1337 در برنامه‏ى گل‏ها نوازندگى مى‏كرد ولى ابلاغ رسمى از سال 1338 به وى داده شد. بدیعى بیش از دویست آهنگ ساخت. در سال 1345 معاون اداره‏ى رادیو تهران و سپس معاون اداره‏ى موسیقى شد. در سال 1346 تا سال 1351 رییس اداره‏ى موسیقى رادیو بود. در سال 1351 تا سال 1358 عضو شوراى واحد موسیقى كه اعضاى دیگر آن مرتضى حنانه، على تجویدى، حسینعلى ملاح بودند. شش سال متوالى هم رهبرى اركستر باربد را به عهده داشت. در سال 1362 بازنشسته شد. در سال 1365 براى جراحى قلب به آمریكا رفت.
حبیب‏الله بدیعى در سال 1371 در تهران درگذشت. آرامگاه وى در امامزاده طاهر كرج قرار دارد.
حبیب‏اللَّه بدیعى در سرزمین همیشه بهار، هنرپرور و مردخیز مازندران در شهر «سوادكوه» در كانونى گرم و با محبت و در آغوش پدر و مادرى كه براى هنر و هنرمند احترامى خاص قائل بودند تولد و پرورش یافت.
دو ساله بود كه پدرش «سوادكوه» را ترك و در شهر سارى اقامت گزید و به كار فلاحت و تجارت پرداخت، هنوز هشت بهار از سن حبیب نگذشته بود كه همراه خانواده‏ى خود به تهران آمد و مقیم این شهر شد.
در سارى برادر بزرگ حبیب براى خود ویولنى تهیه كرده و نزد یك نوازنده‏ى ارمنى به فراگرفتن ویولن مشغول مى‏شود ولى بعد از دو سال از ادامه كار خسته شده و نواختن ویولن را ترك مى‏كند. در این زمان حبیب گهگاهى بدون اجازه و دور از چشم برادر، مشتاقانه دستى به آرشه‏ى ویولن برده و نغمات دلنشینى به گوش مى‏رساند. این عمل از دید برادر مكتوم نماند و وقتى كه علاقه‏ى شدید او را نسبت به موسیقى مى‏بیند ویولن را به او هدیه مى‏كند.
پدر و مادرش كه به تعلیم و تربیت وى مانند سایر اولادان خود، بى‏نهایت علاقمند بودند بر تحصیلات او نظارت دقیق داشتند و او تا اخذ لیسانس از دانشكده‏ى علوم، تمام مراحل تحصیلى را با موفقیت به پایان رسانید.
سال 1326 بود كه حبیب نوجوان پس از مدتى تمرین نزد خود به كلاس آقاى «مفخم پایان» مى‏رود و از ایشان كسب فیض مى‏كند. دكتر لطف‏اللَّه مفخم پایان یكى از شاگردان خوب و باوفاى استاد ابوالحسن صبا بود چنانكه اغلب ردیفهاى استاد به خط و اهتمام این هنرمند نوشته و چاپ شده است. وى مدت سه سال حبیب‏اللَّه بدیعى را در فراگیرى ردیفهاى استاد به خط و اهتمام این هنرمند نوشته و چاپ شده است. وى مدت سه سال حبیب‏اللَّه بدیعى را در فراگیرى ردیفهاى صبا تعلیم مى‏دهد. بدیعى رفته‏رفته چنان پیشرفتى در كار موسیقى حاصل مى‏كند كه در سال 1329 یعنى پس از چهار سال نوازندگى، به عنوان سولیست در برنامه‏ى رادیو ارتش به نواختن ویولن مشغول مى‏شود. بعد از دو سال، در واقع در سال 1331 به كلاس استاد ابوالحسن صبا مى‏رود و مدت دو سال از محضر او كسب فیض كرده و دوره‏ى تكمیلى آوازها را نزد او به پایان مى‏رساند. در همین زمان كه نزد استاد صبا به فراگیرى مشغول بود، مدت دو سال نیز، نزد یكى از اساتید موسیقى كلاسیك خارجى به نام «جینگوزیان» كه از ارامنه‏ى قفقاز بود، دوره مى‏بیند. بدیعى علاقه‏ى وافرى به موسیقى اصیل و سنتى ایران دارد و اعتقاد او بر این است كه موسیقى ملى هر كشور نماینده‏ى اعتلاء روح آن ملت است و اگر بخواهند استقلال و همبستگى ملتى را از او بگیرند اول موسیقى و فرهنگ و ادبیات آن كشور را تسخیر مى‏كنند بعد به سراغ سایر نشانه‏هاى ملى آن كشور مى‏روند، اما فرهنگ و ادبیات و موسیقى ملى ایران همانگونه كه ناملایمات تاریخى و حملات وحشیانه مغول و بعضى از اقوام دیگر را پشت سر گذاشته، در برابر این تهاجمات مردانه ایستادگى كرده و از این پس نیز به اتكاء فرهنگ پربار خود در راه آینده را درنوردیده و میراثهاى فرهنگى خویش را پشتوانه‏ى همت خود قرار مى‏دهد.
حبیب‏اللَّه بدیعى در نواختن دستگاهها و گوشه‏هاى آواز، قدرت و توانایى قابل ملاحظه‏اى دارد. در آهنگسازى و نوازندگى داراى سبك خاصى است كه هر یك از آثار او از شیوایى و لطافت كم‏نظیرى برخوردار است؛ او همین كه مى‏بیند تكرار نغمات و گوشه‏ها ممكن است براى شنونده كسالت‏آور باشد به قطعه‏اى ضربى روى مى‏آورد كه موجب تنوع و مبین قدرت نوازندگیش مى‏گردد، به طورى كه بسیارى از اهل فن معتقدند سلوى مشهور او كه در دستگاه «شور» نواخته شده به ملاحت و عظمت تمامى دریاى مازندران، زادگاهش مى‏باشد و شنونده را در الهام و رؤیاهاى دور و دراز فرومى‏برد.
حبیب‏اللَّه بدیعى ابتدا در سال 133 اركستر كوچكى را رهبرى مى‏كرد كه بعدها بنا به تجدید نظر تشكیلات اركسترهاى رادیو، اركستر شماره‏ى 6 نامگذارى گردید. وى در سال 1337 بنا به دعوت داود پیرنیا، سرپرست برنامه‏ى گلها كار خود را در این برنامه با خوانندگانى چون: غلامحسین بنان، حسین قوامى، اكبر گلپایگانى، محمود خوانسارى، محمدرضا شجریان و غیره آغاز كرد.
وى در سال 1343 عضو شوراى موسیقى رادیو، در سال 1345 معاون اداره‏ى رادیو تهران و سپس معاون اداره‏ى موسیقى، سال 1346 تا سال 1351 رئیس اداره‏ى موسیقى رادیو و از سال 1351 تا سال 1358 عضو شوراى واحد موسیقى كه اعضاء آن متشكل از آقایان: مرتضى حنانه، على تجویدى و حسینعلى ملاح بود منتصب مى‏گردد و ضمن رهبرى اركسترهاى شماره‏ى 6 ،4 ،2. سپس مدت 6 سال رهبرى اركستر «باربد» را به عهده داشت.
فریدون ناصرى آهنگساز خوب و هنرمند در یكى از برنامه‏هاى رادیویى مى‏گوید: «حبیب‏اللَّه بدیعى، یكى از آهنگسازان و نوازندگانى است كه در این رده مى‏شناسیم، او یكى از زبردست‏ترین بداهه‏نوازان یا بداهه‏سرایانى است كه ما طى سالهاى اخیر در سرزمینمان دیده‏ایم، حبیب‏اللَّه بدیعى نه فقط استعدادى باورنكردنى در بداهه‏سرایى و ردیف‏شناسى دارد، بلكه اگر لازم باشد بالاترین درجه قدرت تقلید را هم از هنرمندان گذشته دارد. او این كار را زمانى انجام مى‏دهد كه از هر جهت لزوم این عمل ثابت شده باشد، كما این كه بعد از فوت استاد بزرگ ابوالحسن خان صبا، نوارى از قطعه‏ى معروف «زنگ شتر» او در دست نبود و یا حداقل رادیو چنین نوارى نداشت حال این كه لازم بود به خاطر بزرگداشت استاد از دست رفته این شاهكار همیشه جاودان او پخش مى‏شد، از سوى دیگر استاد فقید شاگردان زیادى داشت منجمله حبیب‏اللَّه بدیعى هم شاگرد او بود. بارى بنا به صلاحدید مدیر آن روز رادیو چند نفر از شاگردان مرحوم استاد این قطعه «زنگ شتر» را نواختند و قطعه‏اى كه بنا به نظر بسیارى پذیرفته شد و حتى به نام مرحوم استاد پخش شد قطعه‏اى بود كه حبیب‏اللَّه بدیعى نواخته بود. یكبار دیگر باید بگویم كه در همان زمان صریحاً به تصدیق همگان آنچه كه حبیب‏اللَّه بدیعى نواخته بود صددرصد با نحوه‏ى نوازندگى استاد ابوالحسن‏خان صبا برابرى مى‏كرد. این همه فقط بدان دلیل است كه حبیب‏اللَّه بدیعى درست همان راهى را پیمود كه استادش پیموده بود، یعنى او هم مثل مرحوم صبا براى فراگرفتن فن درست آرشه‏كشى و شناخت ویولن نزد بهترین استادان ویولن كار كرد و نتیجه آن شد كه مسأله آرشه‏ى چپ و راست حبیب‏اللَّه بدیعى درست همانى است كه نزد دیگر استادان بزرگ غربى مطرح است، یعنى كمتر مى‏توان فهمید كدام آرشه‏ى او چپ است و كدام راست، و این بالاترین حد قدرت آرشه است. اما حبیب‏اللَّه بدیعى همه‏ى قدرتهاى نوازندگى و بداهه‏سرایى را یكجا دارد، ولى این بدان معنا نیست كه احیاناً تا بوده چنین بوده چرا كه در گذشته یا در روزگارى كه بعضى از تكنوازان امروزى دوران نوجوانى را مى‏گذراندند، تكنوازان دیگرى بودند كه برنامه‏هایشان زنده پخش مى‏شد و به همین جهت مدرك زیاد و زنده‏اى مثل: صفحه و نوار از این هنرمندان عزیز كه بعضى‏هاشان خوشبختانه هنوز میان ما هستند و بعضى دیگرشان متأسفانه رخت به سراى باقى كشیده‏اند نداریم، ولى اگر در همین مختصر مدرك باقیمانده جستجو كنیم درمى‏یابیم كه پایه و اساس بسیارى از خصوصیات تكنوازیهاى امروز به خصوص روى ویولن بستگى به اینها داشته یعنى ابوالحسن خان صبا كه خود صاحب شیوه و مكتبى خاص بود، شاگردانى تربیت كرد مثل: مهدى خالدى، على تجویدى و همایون خرم.
حبیب‏اللَّه بدیعى از جمله‏ى تكنوازانى است كه بسیارى از خصوصیاتى را كه گفتیم یكجا دارد، وى شاگرد ابوالحسن خان صبا بوده و علاوه بر این با اكثریت قریب به اتفاق تكنوازان خوبمان هم حشر و نشر مداوم داشته و دارد، به این ترتیب حبیب‏اللَّه بدیعى به یك طریق تجربى با تحول تكنیك ویولن در موسیقى ایرانى و بعد با شیوه‏هاى گوناگون نوازندگى آشنا شده گذشته از همه‏ى اینها: حبیب‏اللَّه بدیعى مثل جمعى دیگر از تكنوازان برجسته‏ها در مایه‏ها و گوشه‏هاى گوناگون موسیقى ملى دست به یك نوع بسط و گسترش زده چرا كه مى‏دانیم موسیقى ایران با همه‏ى عظمتش و با همه‏ى وسعتى كه دارد معذالك الگویى است براى آنهایى كه واقعاً روحیه یا حس بداهه‏سرایى دارند، گفتیم براى آنها كه دارند چه تجربه ثابت كرده بداهه‏سرایى كار هر كسى نیست به این معنا كه یك تكنواز بداهه‏سرا علاوه بر تكنیكى بزرگ احتیاج به دانشى وسیع و محفوظاتى بسیار دارد وگرنه بداهه‏سرایى به نوعى به تكرار مكررات مى‏رسد كه خودبه‏خود قابل شنیدن نیست».
حبیب‏اللَّه بدیعى جهت شناساندن موسیقى سنتى و اصیل ایران، مسافرتهاى متعددى به كشورهاى: افغانستان، آلمان، آمریكا، بلژیك، انگلستان نموده كه هنرمندانى نظیر: جهانگیر ملك، فرهنگ شریف، مجید نجاحى، محمودى خوانسارى، جمال وفایى و كورس فرهنگ زاده با وى همكارى داشته‏اند. حبیب‏اللَّه بدیعى، براى كمك به مؤسسات خیریه مانند بیمارستانهاى مسلولین، معلولین و اماكن فرهنگى كنسرتهاى فراوانى برپا نمود. وى علاوه بر تكنوازى، آهنگهاى بسیارى ساخت كه اكثر آنها از آثار خوب و با ارزش موسیقى اصیل ایران مى‏باشد و با اقبال روبرو شدند و حدود یكصد و پنجاه آهنگ ساخت كه خودش میان آنها از: «كعبه‏ى دلها»، «فریاد از این دل»، «افسانه عشق»، «دل بى‏گناه»، «الهى بمونى»، «افسانه زندگى»، «جاودانه»، «رفته بودم»، «افسانه كمتر»، «شعله سركش»، «در آتشم»، «مهربان شو»، «سنگ صبور»، «زندگى من» را بیشتر از همه مى‏پسندد.